Édouard Herriot
Data i miejsce urodzenia | 5 lipca 1872 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 26 marca 1957 | ||
Mer Lyonu | |||
Okres | od 1905 | ||
Przynależność polityczna | Partia Radykalno-Socjalistyczna | ||
Poprzednik | Jean-Victor Augagneur | ||
Następca | Georges Cohendy (p.o.) | ||
Premier Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 14 czerwca 1924 | ||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 22 kwietnia 1925 | ||
Poprzednik | |||
Następca | Raoul Péret | ||
Premier Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 19 lipca 1926 | ||
Poprzednik | Aristide Briand | ||
Następca | |||
Premier Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 3 czerwca 1932 | ||
Poprzednik | |||
Następca | Joseph Paul-Boncour | ||
Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 4 czerwca 1936 | ||
Poprzednik | Fernand Bouisson | ||
Mer Lyonu | |||
Okres | od 18 maja 1945 | ||
Poprzednik | Justin Godart (p.o.) | ||
Następca | Pierre Montel (p.o.) | ||
Przewodniczący Izby Deputowanych Republiki Francuskiej | |||
Okres | od 21 stycznia 1947 | ||
Poprzednik | Vincent Auriol | ||
Następca | André Le Troquer | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Édouard Herriot (fr. [edwaʁ ɛʁjo]; ur. 5 lipca 1872 w Troyes, zm. 26 marca 1957 w Lyonie) – francuski polityk partii radykalnej, trzykrotny premier Francji w latach 1924–1925, 1926 i 1932. Herriot, syn oficera armii francuskiej, zdobył wykształcenie w École Normale Supérieure, którą ukończył w 1894 r. Pracował w liceum w Nantes a później w Lyonie, gdzie był uznawany za poważanego uczonego i nauczyciela. Swoją długą polityczną karierę rozpoczął jako mer Lyonu, ważnego ośrodka przemysłowego III Republiki. Funkcję tę pełnił od 1905 roku do śmierci, nie licząc okresu 1942-45, kiedy to Philippe Pétain usunął go ze stanowiska za sprzeciwianie się rządowi Vichy. Jako mer Herriot rozpoczął program odnowy Lyonu, zwiększył fundusze na pomoc socjalną oraz poprawił relacje władz miejskich z przedsiębiorcami. Te efektywne działania zapewniły mu niepodważalny prestiż, co z kolei wzmocniło jego pozycję w Partii Radykalnej[1].
Międzywojnie
W czasie I wojny światowej Édouard Herriot pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie Aristide’a Brianda (od grudnia 1917 do marca 1918 roku). W 1919 roku został wybrany na członka Izby Deputowanych. Dzięki wybitnym zdolnościom oratorskim został liderem Partii Radykalnej, z którą związany był przez całą swoją karierę. Po wojnie Herriot był przywódcą opozycji wobec Bloku Narodowego sformowanego w 1919 roku. Zainspirował utworzenie Kartelu Lewicy, czyli koalicji Oddziału Francuskiego Międzynarodówki Robotniczej (SFIO) i Partii Radykalno-Socjalistycznej. Sukces wyborczy Kartelu w 1924 roku umożliwił Herriotowi utworzenie swojego pierwszego gabinetu, w którym objął tekę ministra spraw zagranicznych. Wymusił ustąpienie prezydenta Alexandre’a Milleranda, jednego z głównych przywódców Bloku Narodowego. Jego rząd uznał de jure istnienie Związku Sowieckiego, który Herriot odwiedził dwa lata wcześniej. Pod jego przywództwem Francja przyjęła Plan Dawesa i zgodziła się na wycofanie wojsk z Zagłębia Ruhry. Herriot stracił pozycję premiera w kwietniu 1925 roku a jego drugi rząd z lipca 1926 istniał tylko przez trzy dni. Jego następca, Raymond Poincaré powołał go na ministra edukacji. W czerwcu 1932 roku Herriot ponownie objął urząd premiera, lecz jego gabinet upadł pół roku później. Publicznie zaprzeczał Wielkiemu Głodowi, celowo obwożony przez władze sowieckie po terenie Ukrainy podczas swego pobytu w ZSRR[2]. W kolejnych latach dwukrotnie pełnił urząd wicepremiera, w 1934 w rządzie Gastona Doumergue’a a następnie Pierre’a Étienne’a Flandina w latach 1934-35. W lipcu 1936 roku został mianowany przewodniczącym Izby Deputowanych, który to urząd pełnił do upadku III Republiki w 1940 roku[3].
1940 – 1957
Édouard Herriot wstrzymał się od głosu, gdy w lipcu 1940 roku Zgromadzenie Narodowe złożyło pełnię władzy na ręce Philippe’a Pétaina. By okazać swój sprzeciw wobec polityki marszałka Herriot wraz z przewodniczącym senatu Jules’em Jeanneneyem złożył oficjalny protest, za co został aresztowany i deportowany do Niemiec. Po uwolnieniu przez wojska radzieckie w kwietniu 1945 roku, powrócił do kraju, by ponownie objąć stanowisko mera Lyonu. Odzyskał również pozycję lidera Partii Radykalnej. W 1947 roku został wybrany przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego IV Republiki, którą to funkcję pełnił do odejścia na emeryturę w 1954 roku.
Kwestia zjednoczenia Europy
W kwestii współpracy międzynarodowej Édouard Herriot był zadeklarowanym liberałem. Jest autorem napisanej w 1930 książki Stany Zjednoczone Europy, która wniosła istotny wkład do trwającej przez dziesięciolecia dyskusji nad utworzeniem wspólnot europejskich. Od 1948 roku Herriot brał udział w pracach Rady Europy. W latach 1952-54 wyrażał stanowczy sprzeciw wobec planów stworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej, obawiając się remilitaryzacji Niemiec.
Ciekawostki
Édouard Herriot był członkiem Akademii Francuskiej i Oficerem Legii Honorowej. W 1924 odznaczony Orderem Orła Białego[4].
Przypisy
- ↑ The Search for Social Peace: Reform Legislation in France, 1890-1914 - Judith F. Stone - Google Books [online], books.google.com [dostęp 2017-11-28] .
- ↑ MagdalenaM. Semczyszyn MagdalenaM., GŁÓD W "SPICHLERZU EUROPY", „Pamięć.pl”, 1 (10), Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2013, s. 22-25, ISSN 2084-7319 [dostęp 2019-03-11] (pol.).
- ↑ Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois, The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, ISBN 0-674-07608-7.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 299.
Linki zewnętrzne
- P. M. Żukowski, Podróż Edouarda Herriota do Waszyngtonu wiosną 1933 roku w świetle źródeł polskiej dyplomacji, „Polski Przegląd Dyplomatyczny”, nr 3 (37), maj-czerwiec 2007
Zobacz kolekcję cytatów z Édouarda Herriota w Wikicytatach |
- p
- d
- e
Burbonowie | |
---|---|
Monarchia lipcowa | |
II Republika |
|
II Cesarstwo /Rząd Tymczasowy |
|
III Republika |
|
Francja Vichy/ Rząd Tymczasowy | |
IV Republika |
|
V Republika |
|
- p
- d
- e
XVIII wiek |
|
---|---|
XIX wiek |
|
XX wiek |
|
XXI wiek |
|
- ISNI: 000000012123770X
- VIAF: 22232729
- LCCN: n85380596
- GND: 118774220
- NDL: 00522569
- BnF: 12431583w
- SUDOC: 033451869
- SBN: RAVV057663
- NLA: 35190271
- NKC: jn19990003439
- BNE: XX969919
- NTA: 068324081
- BIBSYS: 90239845
- CiNii: DA03114651
- Open Library: OL127708A, OL2368595A
- PLWABN: 9810663434505606
- NUKAT: n00030768
- J9U: 987007303654405171
- PTBNP: 40593
- CANTIC: a10815703
- LNB: 000159790
- NSK: 000098679
- CONOR: 185692515
- BNC: 000079420
- ΕΒΕ: 220695
- LIH: LNB:V*337591;=BO
- PWN: 3911349
- Britannica: biography/Edouard-Herriot
- Universalis: edouard-herriot
- БРЭ: 4938279
- NE.se: edouard-herriot
- SNL: Édouard_Herriot
- VLE: edouard-herriot
- Catalana: 0032546
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 25226