Kıyas

Fıkıh usûlü
Makale serilerinden

Fıkıh Taklid İctihad İcma Mezhep Kıyas Gelenek Bidat Medrese İcazet İstihlâl İstihsân
Ahkâm Sevap Helal Farz İstishâb Mübah Mekruh Haram Batıl Sahih İslam'da büyük günah
Dini unvanlar Hilâfet Ulema Fıkıh El-Ezher Büyük İmamı Baş Müftü Merci-i taklid Dâ’î Hüccet Hüccetülislam Hâkim İmam Hâfız Hatip Mevlânâ Mevlevî Allâme Ayetullah Müfessir Müftü Muhaddis Müceddid Müctehid Kadı Reîsü'l-ulema Şeyh Şeyhülislam Üstad
g t d

Kıyas (Arap: القياس), analoji, bir İslâm hukuku terimi, fıkhın dördüncü kaynağı.

Kıyas, hükmü hakkında nas (ayet ve/veya sünnet) bulunmayan bir meseleyi, aralarındaki ortak sebep-sonuç bağından dolayı hükmü ayet veya hadisler ile çözülmüş bir konuya benzeterek çözmektir.

Kıyas yoluyla hükme varan hukukçuya müctehid denilir. Müçtehit, kıyas yaparken ayet ve hadisleri yorumladığı için müçtehitlerin hükümleri birbirinden farklı hatta birbiriyle çelişen hükümler (ictihadlar) olabilir.

Hicretin 3. yılına kadar ortaya çıkan problemler kıyas yoluyla çözümlenebilmişse de bundan sonra kıyas yapılmadığı çeşitli kaynaklarda ifade edilmiştir.^[1]

Kıyası bazı İslâm hukuku, yani fıkıh, mezhepleri kabul ederken, bazı İslâm hukuku mezhepleri kabul etmez. Örneğin, Şîa-İsnâaşeriyye mezhebi ictihatta kıyas yerine direkt olarak aklı esas alıp içtihatta kıyasa başvurmaz.