Ludwik XII
| Ten artykuł od 2014-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Książę Orleanu | |||
Okres | od 1465 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | |||
Następca | Karol II Orleański | ||
Król Francji | |||
Okres | od 7 kwietnia 1498 | ||
Poprzednik | Karol VIII Walezjusz | ||
Następca | Franciszek I Walezjusz | ||
Książę Mediolanu | |||
Okres | od 1499 | ||
Poprzednik | Ludwik Sforza | ||
Następca | Ludwik Sforza | ||
Książę Mediolanu | |||
Okres | od 1500 | ||
Poprzednik | Ludwik Sforza | ||
Następca | Maksymilian Sforza | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Walezjusze | ||
Data i miejsce urodzenia | 27 czerwca 1462 | ||
Data i miejsce śmierci | 1 stycznia 1515 | ||
Ojciec | |||
Matka | Maria kliwijska | ||
Rodzeństwo | Maria Orleańska, Anna Orleańska | ||
Żona | Joanna de Valois | ||
Dzieci | |||
|
Ludwik XII, fr. Louis XII le Père du Peuple (ur. 27 czerwca 1462 w Château de Blois, zm. 1 stycznia 1515 w Paryżu) – książę Orleanu, później w latach 1498–1515 król Francji. Był wnukiem księcia Ludwika Orleańskiego (synem Karola Orleańskiego) i prawnukiem Karola V, z dynastii Walezjuszów.
Panowanie
Ludwik XII, panujący we Francji po swym dalekim krewnym Karolu VIII, kontynuował zaborcze wojny na Półwyspie Apenińskim. W 1499 roku podbił Księstwo Mediolanu; w lutym 1500 roku władzę w Mediolanie odzyskał jego dotychczasowy władca, Ludwik Sforza, lecz w kwietniu tego samego roku wojska francuskie odbiły Księstwo, biorąc Sforzę do niewoli. W 1501 roku wojska Ludwika XII wspólnie z wojskami hiszpańskimi zaatakowały Królestwo Neapolu, zajmując północną część Królestwa z samym Neapolem. Jednak w 1502 roku wybuchła wojna francusko-hiszpańska o panowanie nad Królestwem Neapolu; w 1503 roku Hiszpanie pobili Francuzów w bitwie pod Cerignolą, zajęli Neapol i w grudniu rozbili francuską odsiecz Gaety pod Garigliano; po tych klęskach Ludwik XII zmuszony został zawrzeć rozejm z Hiszpanią, pozostawiając pod jej kontrolą Królestwo Neapolu. W 1507 roku Francuzi zdobyli występującą przeciwko ich dominacji w północnych Włoszech Genuę, a w 1509 pokonali wojska Wenecji pod Agnadello i opanowali posiadłości Republiki Weneckiej na zachód od rzeki Mincio; w 1512 wojska francuskie odniosły zwycięstwo pod Rawenną nad wojskami hiszpańskimi i papieskimi. W tym samym roku zostały jednakże wyparte z Włoch przez armie nowej Świętej Ligi, zawiązanej przez papieża, Wenecję, kantony szwajcarskie, Hiszpanię i Anglię. W 1513 roku wojska francuskie próbujące odzyskać Księstwo Mediolanu poniosły klęskę w starciu ze Szwajcarami pod Novarą.
Małżeństwo i potomstwo
Ludwik XII był trzykrotnie żonaty: z Joanną Francuską (córką Ludwika XI), Anną Bretońską (wcześniej żoną Karola VIII) i Marią Tudor, siostrą króla Anglii Henryka VIII. Nie doczekał się jednak męskich potomków. Wieku dorosłego dożyły jedynie dwie córki z Anną Bretońską:
- Klaudia Walezjuszka – (1499–1524), żona Franciszka I (1494–1547) – kuzyna Ludwika XII, który po jego śmierci w 1515, został jego następcą na tronie Francji.
- Renata Walezjuszka – (1510–1574), żona księcia Ferrary i Modeny Herkulesa II d’Este
Zobacz też
- p
- d
- e
Wicehrabiowie Blois |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hrabiowie Blois |
|
- p
- d
- e
Walezjusze | |
---|---|
Linia Angoulême Walezjuszy |
|
Linia orleańska Bourbonów |
|
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Seniorowie Mediolanu |
|
---|---|
Książęta Mediolanu i panowanie francuskie |
|
Panowanie hiszpańskie |
|
Panowanie austriackie |
|
- po 1800 część kolejno
- Republiki Cisalpińskiej (1800–1802)
- Republiki Włoch (1802-1805)
- Królestwa Włoch (1805-1815)
- Królestwa lombardzko-weneckiego (1815-1859)
- Królestwa Sardynii (1859-1861)
- Królestwie Włoch (1861-1946)
- od 1946 należy do Republiki Włoskiej
- p
- d
- e
Hrabiowie Apulli i Kalabrii |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Książęta Apulli i Kalabrii |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
Królowie Neapolu |
| ||||||||||||
Królowie Neapolu (unia z Hiszpanią) |
| ||||||||||||
Królowie Neapolu |
|
- 1816 – zjednoczenie Sycyli z Neapolem - powstaje Królestwo Obojga Sycylii
- p
- d
- e
Gubernatorzy Paryża |
|
---|---|
Dowódcy generalni sił zbrojnych w Paryżu |
|
Gubernatorzy wojskowi Paryża |
|
Okupacja niemiecka |
|
Gubernatorzy wojskowi Paryża |
|
- ISNI: 0000000121029388
- VIAF: 88890786
- ULAN: 500236360
- LCCN: n50080620
- GND: 118780735
- LIBRIS: pm1363775k1hk1m
- BnF: 12214255s
- SUDOC: 028714008
- SBN: UBOV361847
- NKC: mzk2004252325
- BNE: XX1505313
- NTA: 073735957
- Open Library: OL2504615A
- PLWABN: 9810649460905606
- NUKAT: n2006095684
- J9U: 987007279071105171
- CANTIC: a1137276x
- BLBNB: 000186981
- LIH: LNB:B5I6;=qP
- RISM: people/30045815
- PWN: 3934338
- Britannica: biography/Louis-XII
- Universalis: louis-xii
- NE.se: ludvig-xii
- SNL: Ludvig_12.
- VLE: liudvikas-xii
- Catalana: 0038203
- DSDE: Ludvig_12.
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 37457