Kapykułowie

Kapykułowie (tur. Kapıkulu, "słudzy dworu", kapy - "brama, dwór", kuł - "niewolnik, sługa", też tur. Kapıkulu askerleri, "askerleri" - "żołnierze") – nazwa wszystkich stałych i regularnych wojsk pieszych i jezdnych na służbie Imperium Osmańskiego podlegających sułtanowi. Jedna z 3 głównych składowych armii osmańskiej obok marynarki oraz sił prowincjonalnych (tur. Eyalet askerleri)^[1].

Organizacja

W skład piechoty (tur. Kapıkulu piyadeleri^[2]) należącej do Kapykułu wchodziły następujące jednostki:

• Korpus Janczarski^[2]
• grenadierzy (tur. Humbaracı Ocağı, pol. kumbaradży lub pol. granatnicy), później uznawano ich jako część jednostek artylerii^[2]
• artyleria (tur. Topçu Ocağı, pol. topczyjowie)^[2]
• jednostki transportujące artylerię (tur. Top Arabacılar Ocağı, pol. toparabadżyjowie)^[2]
• minierzy (tur. Lağımcılar, pol. lagymdży)^[2]
• nosiwodowie (tur. Sakalar), mieli za zadanie dostarczanie napojów, w trakcie bitw zajmowali się rannymi^[3]
• Korpus Rekrutów (tur. Acemi Ocağı, "[jeszcze] obcy", pol. adżemi^[4]) będący systemem 34 jednostek szkoleniowych którego adepci po 6 latach przygotowań zostawali janczarami^[5]
• Korpus Płatnerski (tur. Cebeci Ocağı, pol. dżebedżijowie), oprócz tworzenia i naprawiania broni tworzyli własną jednostkę taktyczną, w 1574 było to 625 żołnierzy dołączonych do artylerii, z czasem ich liczba wzrosła na tyle że każdy duży garnizon miał ich w swoich szeregach^[3]

W skład jazdy zwanej ogólnie "synami sipahiów" wchodzili sipahiowie, silahdarowie, cztery formacje niższe; ulufedżijowie skrzydła prawego, ulufedżijowie skrzydła lewego, garibowie skrzydła prawego, garibowie skrzydła lewego.

Chanat Krymski

W Chanacie krymskim druga obok sejmenów formacja wojska stałego wyekwipowana w broń palną. Poza tym opłacana ze skarbca chanów w odróżnieniu od wspomnianych sejmenów.

Bibliografia

• Zygmunt Abrahamowicz (red.), Księga podróży Ewliji Czelebiego, Książka i Wiedza 1969.
• Zygmunt Abrahamowicz, Kara Mustafa pod Wiedniem, Wyd. Literackie Kraków 1973.
• David Nicolle: Janczarzy. Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-7889-495-7.