Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Zasięg geograficzny języka bengalskiego.Zasięg języka bengalskiego na terenie Bangladeszu.Spółgłoski alfabetu bengalskiego
Poza standardowym bengalskim używa się kilku odmian tego języka:
dialektu চাটগাঁইয়া বুলি Chaţgãia buli (ang. Chittagonian) – ok. 14 mln, używanego w południowo-wschodnim Bangladeszu, traktowanego niekiedy jako odrębny język[3];
sylheti w północno-wschodnim Bangladeszu (ok. 5 mln);
Młody człowiek mówi językiem bengalskimPradeep mówi po bengalsku (projekt Wikitongues)Sanjoy mówi po bengalsku (projekt Wikitongues)Hasive mówi po bengalsku (projekt Wikitongues)
Bengalski system zaimków osobowych jest bardzo skomplikowany, obejmuje różne ich warianty w zależności od stopnia zażyłości, statusu rozmówcy, fizycznej lokalizacji itp. Poniższa tabelka przedstawia zaimki osobowe w mianowniku.
Zaimki osobowe (w mianowniku)
Osoba
Bliskość
Stopień uprzejmości
Liczba poj.
Liczba mnoga
1
আমি ami (ja)
আমরা amra (my)
2
intymne
তুই tui (ty)
তরা tora (wy)
poufałe
তুমি tumi (ty)
তোমরা tomra (wy)
uprzejme
আপনি apni (pan/pani)
আপনারা apnara (pan/pani/państwo)
3
bliżej
poufałe
এ e (on/ona)
এরা era (oni/one)
uprzejme
ইনি ini (on/ona)
এঁরা ẽra (oni/one)
dalej
poufałe
ও o (on/ona)
ওরা ora (oni/one)
uprzejme
উনি uni (on/ona)
ওঁরা őra (oni/one)
gdzie indziej
poufałe
সে she (on/ona)
তারা tara (oni/one)
uprzejme
তিনি tini (on/ona)
তাঁরা tãra (oni/one)
Rzeczownik
Rzeczowniki bengalskie zachowały częściowo fleksję, odziedziczoną z sanskrytu. Istnieją cztery przypadki gramatyczne:
Liczba pojedyncza
Ożywione
Nieożywione
Mianownik
ছাত্রটা chhatro-ţa student
জুতাটা juta-ţa but
Biernik
ছাত্রটাকে chhatro-ţa-ke studenta
জুতাটা juta-ţa but
Dopełniacz
ছাত্রটার chhatro-ţa-r studenta
জুতাটার juta-ţa-r buta
Miejscownik
–
জুতাটায় juta-ţa-(t)e o/w bucie
Liczba mnoga
Ożywione
Nieożywione
Mianownik
ছাত্ররা chhatro-ra studenci
জুতাগুলা juta-gula buty
Biernik
ছাত্রদের(কে) chhatro-der(ke) studentów
জুতাগুলা juta-gula buty
Dopełniacz
ছাত্রদের chhatro-der studentów
জুতাগুলার juta-gula-r butów
Miejscownik
–
জুতাগুলাতে juta-gula-te o/w butach
Postpozycje
Polskim przyimkom odpowiadają w języku bengalskim tzw. postpozycje („poimki”) stojące po rzeczowniku w określonym przypadku:
BimalB.MaityBimalB., Bengali Phrasebook, wyd. 1st ed, Hawthorn, Vic, Australia: Lonely Planet Publications, 1996, ISBN 0-86442-312-8, OCLC 34929091. Brak numerów stron w książce
Bidhu Bhusan Das Gupta: Learn Bengali Yourself Das Gupta Prakashan, Calcutta 1985