Graz
![]() Ratusz | |||||
| |||||
Państwo |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj związkowy |
| ||||
Burmistrz | Elke Kahr | ||||
Powierzchnia | 127,57 km² | ||||
Wysokość | 353 m n.p.m. | ||||
Populacja (1 stycznia 2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | 0316 | ||||
Kod pocztowy | 801x, 802x, 803x, 804x, 805x | ||||
Tablice rejestracyjne | G | ||||
Położenie na mapie Styrii ![]() | |||||
Położenie na mapie Austrii ![]() | |||||
![]() | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa |
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
![]() | |
Państwo |
|
---|---|
Typ | kulturowy |
Spełniane kryterium | II, IV |
Numer ref. | 931 |
Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę | 1999 |
Dokonane zmiany | 2010 |
Graz (słoweń. Gradec) – miasto statutarne w południowo-wschodniej Austrii, stolica kraju związkowego Styria oraz siedziba powiatu Graz-Umgebung (do którego jednak nie należy). Liczy 298 479 mieszkańców (1 stycznia 2023).
Miasto leży nad rzeką Murą, u podnóża Alp Styryjskich. Po Wiedniu drugie co do wielkości i znaczenia miasto Austrii. Graz jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym i turystycznym. W mieście znajdują się cztery uniwersytety i dwie inne szkoły wyższe, do których uczęszcza razem ponad 45 tys. studentów. W roku 2003 był kulturalną stolicą Europy. Znajduje się tu także polski konsulat honorowy.
Toponimia nazwy
Nazwa miasta wywodzi się od słowa gradec – słoweńskiego wyrazu oznaczającego mały zamek. Jest to związane z tym, że miasto Graz powstało na terenie wcześniejszej słowiańskiej osady o takiej właśnie nazwie.
Historia
Zobacz też: Kalendarium historii Grazu.
Pierwsze wzmianki o Grazu pochodzą z roku 881, kiedy w dokumencie wymienia się go jako warownię władców Styrii. Potwierdzeniem statusu było przyznanie praw miejskich w roku 1281 przez Rudolfa I Habsburga. Od pierwszej połowy XV wieku aż do XVII wieku Graz był siedzibą styryjskiej gałęzi dynastii Habsburgów. Pod ich patronatem w XV i XVI wieku miasto dobrze się rozwijało, wtedy to na górze Schlossberg wzniesiono twierdzę dla obrony przed Turkami. W roku 1586 w Grazu powstał pierwszy uniwersytet. W 1809 roku twierdzę bez powodzenia oblegały wojska napoleońskie.
W dniach 29–30 kwietnia 2008 r. na zamku w Grazu spotkało się ośmiu prezydentów państw Unii Europejskiej (w tym Polski – Lech Kaczyński).
Zabytki i turystyka
W roku 1999 grodzieckie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Najważniejsze zabytki to:
- późnogotycka katedra świętego Idziego (Hl. Ägydius) z okresu 1438–1462, przy katedrze barokowe mauzoleum Ferdynanda II
- ruiny zamku Schlossberg z dwiema zachowanymi wieżami, spośród których charakterystyczna wieża zegarowa jest symbolem miasta
- gotyckie i barokowe kościoły m.in. katolicki Najświętszej Krwi (Hl. Blut), Matki Bożej Nieustającej Pomocy (Mariahilfkirche)
- renesansowy budynek starostwa Landhaus
- ratusz z XIX wieku
- arsenał z XVII wieku
- kościół pielgrzymkowy Mariatrost
- muzea m.in. Universalmuseum Joanneum(inne języki) z koroną książąt Styrii oraz malarstwem europejskim
Spośród nowoczesnych budynków uwagę zwraca Kunsthaus Graz, wzniesiony w 2003 budynek galerii sztuki zlokalizowany w centrum miasta. Dwupiętrowy obiekt został zaprojektowany przez londyńskich architektów, Petera Cooka i Colina Fourniera. Według różnych interpretacji budynek wykonany z żelbetu i paneli pleksiglasowych, przypomina serce wyjęte z ciała lub krowie wymię.
Oświata
Uczelnie:
- Karl-Franzens-Universität
- Technische Universität Graz(inne języki)
- Medizinische Universität Graz(inne języki)
- Universität für Musik und darstellende Kunst Graz(inne języki)
- FH Joanneum(inne języki)
- Campus 02 Fachhochschule der Wirtschaft(inne języki)
- Pädagogische Hochschule Steiermark(inne języki)
- Kirchliche Pädagogische Hochschule Graz
- Johann-Joseph-Fux-Konservatorium Graz(inne języki)
Transport
Tramwaje
Osobny artykuł: Tramwaje w Grazu.
Transport kolejowy
W mieście znajduje się dworzec główny Graz Hauptbahnhof oraz stacje Graz Ostbahnhof, Graz Puntigam, Graz Don Bosco(inne języki), Graz Köflacherbahnhof(inne języki), Graz Liebenau/Murpark(inne języki), Graz Wetzelsdorf(inne języki), oraz Graz Webling(inne języki).
Sport
Stolica Styrii miłośnikom sportu znana jest z takich klubów jak Sturm Graz czy EC Graz 99ers, które w tym mieście mają swoją siedzibę.
Galeria
- Graz, Georg Matthäus Vischer (1670)
- Panorama starego miasta
- Mauzoleum
- Katedra, wnętrze
- Wieża zegarowa Schlossberg
- Wieża zegarowa w nocy
- Ratusz porą wieczorową
- Nocna panorama miasta
- Landhaus, dziedziniec
- Kościół Mariahilf
- Bazylika Mariatrost
- Uliczka handlowa
Współpraca
Miejscowości partnerskie:
Coventry, Wielka Brytania
Darmstadt, Niemcy
Dubrownik, Chorwacja
Groningen, Holandia
Lublana, Słowenia
Maribor, Słowenia
Montclair, Stany Zjednoczone
Pecz, Węgry
Petersburg, Rosja
Pula, Chorwacja
Timișoara, Rumunia
Triest, Włochy
Trondheim, Norwegia
Lublin, Polska
Przypisy
Linki zewnętrzne
- oficjalna strona internetowa miasta (niem.)
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu: Graz
Miasta (Stadt) | |
---|---|
Gminy targowe (Marktgemeinde) | |
Gminy (Gemeinde) |
- p
- d
- e
- Siedziba kraju związkowego: Graz
Miasta statutarne Statutarstadt |
|
---|---|
Powiaty Bezirk | |
Ekspozytury polityczne Politische Expositur |
- p
- d
- e
Kulturowe |
|
---|---|
Przyrodnicze |
- ↑ Wspólnie z Francją, Niemcami, Słowenią, Szwajcarią, Włochami
- ↑ Wspólnie z Belgią, Czechami, Francją, Niemcami, Wielką Brytanią i Włochami
- ↑ Wspólnie z Albanią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami
- p
- d
- e
|
- PWN: 3907681
- Britannica: place/Graz
- Universalis: graz
- SNL: Graz
- Catalana: 0031018
- DSDE: Graz