Donacja Konstantyna
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Sylvester_I_and_Constantine.jpg/350px-Sylvester_I_and_Constantine.jpg)
Donacja Konstantyna (łac. Constitutum Constantini lub Donatio Constantini) – sfałszowany dokument, na mocy którego cesarz rzymski Konstantyn Wielki nadaje Kościołowi katolickiemu liczne dobra i przywileje[1].
Najstarsza z zachowanych do dzisiaj wersji dokumentu pochodzi z IX wieku i przechowywana jest obecnie w Bibliotece Narodowej w Paryżu. Adresowana jest ona do papieża Sylwestra I. Dzieli się na dwie części.
W pierwszej z nich, zatytułowanej Confessio, cesarz opisuje, jak papież nauczał go wiary chrześcijańskiej, nawracał Rzym oraz jak wyleczył cesarza z trądu.
W części drugiej – Donatio – Konstantyn nadaje Sylwestrowi i jego sukcesorom następujące dobra i przywileje:
- biskup Rzymu, jako następca świętego Piotra, uznany zostaje za ważniejszego od biskupów Antiochii, Aleksandrii, Konstantynopola, Jerozolimy oraz wszystkich pozostałych biskupów świata,
- wzniesiona przez Konstantyna bazylika św. Jana na Lateranie zostaje uznana najważniejszą świątynią chrześcijańską,
- kościoły św. Piotra i św. Pawła otrzymują liczne bogactwa,
- najważniejsi duchowni Rzymu otrzymują te same przywileje i insygnia, co rzymscy senatorowie,
- papież otrzymuje te same insygnia i odbiera te same honory, co cesarz, wśród nich prawo do noszenia korony cesarskiej, purpurowego płaszcza i tuniki; Sylwester miał jednak odmówić noszenia korony, w związku z czym cesarz przyznał mu prawo do noszenia wysokiej białej czapki,
- papież i jego następcy otrzymują Pałac Laterański, Rzym z jego prowincjami, dystryktami i miastami Italii oraz wszystkie regiony Zachodu.
Dokument mówi, iż dla siebie cesarz wybuduje na wschodzie nową stolicę, której nada swoje imię, a w samym Rzymie zlikwiduje administrację państwową, gdyż jest niewłaściwym, by świecki władca sprawował władzę tam, gdzie Bóg ustanowił rezydencję głowy religii chrześcijańskiej.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Donationconstantine.jpg/365px-Donationconstantine.jpg)
Donacja kończy się groźbami pod adresem tych, którzy ośmielą się podważyć postanowienia dokumentu oraz potwierdza, iż donacja jest autentyczna, podpisana osobiście przez cesarza, a jej oryginał złożono w grobie św. Piotra.
Dokument powstał pomiędzy 750 a 850 rokiem. Jest na tyle nieudolnie sfabrykowany, iż od początku, gdy tylko się pojawił, budził wątpliwości. Zgłaszali je zarówno świeccy, jak i duchowni. Dokument zawiera wiele oczywistych sprzeczności i anachronizmów, np. nosząc datę 315 n.e. wymienia z nazwy Konstantynopol, który powstał dopiero w roku 330. W 1440 roku Lorenzo Valla[2] udowodnił bezspornie, że „Donacja” jest falsyfikatem. Niezależnie od niego do podobnych wniosków doszedł inny badacz dokumentu, Reginald Peacock, biskup Chichester (1450-1457). Dzieło Valli nie było jednak znane szerszym kręgom, aż opublikował je w Niemczech Ulrich von Hutten; w ten sposób poznał je Marcin Luter, który odniósł się do fałszerstwa w kwestionującym władzę papieża dziele Do szlachty chrześcijańskiej narodu niemieckiego o poprawie stanów chrześcijańskich[3]. Dotychczasowe badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto jest autorem dokumentu ani z jakiego środowiska on się wywodzi.
Przekłady
- Przekład polski wydano w: Jacek Soszyński. Donacja Konstantyna. Wstęp, tekst łaciński i przekład polski. „Przegląd Tomistyczny”. XVII, s. 7-28, 2011. Warszawa: Instytut Tomistyczny. ISSN 0860-0015.
- Inny przekład polski (wraz z tekstem łacińskim) znajduje się w tomie IV serii Biblioteka Renesansowa: Lorenzo Valla: O rzekomej, sfałszowanej Donacji Konstantyna. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015, s. 237-271. ISBN 978-83-235-1676-7. Autorem tego przekładu jest Konrad Kokoszkiewicz.
Przypisy
- ↑ Klaus-Rudiger Mai, Watykan. Mroczna historia światowej potęgi. Katowice 2011, s.168.
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata. T. 4: Kształtowanie średniowiecza. Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 247. ISBN 83-85719-85-7.
- ↑ Richard Friedenthal: Marcin Luter. Jego życie i czasy. Czesław Tarnogórski (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1991, s. 229–231, seria: Biografie Sławnych Ludzi. ISBN 83-06-01897-4.
Bibliografia
- Klaus Rudiger Mai: Watykan. Mroczna historia światowej potęgi. Katowice: Sonia Draga, 2011, s. tak. ISBN 978-83-7508-338-5.
Linki zewnętrzne
- Constitutum Constantini – łaciński tekst dokumentu
- Angielskie tłumaczenie donacji
- De falso credita et ementita Constantini donatione declamatio – łaciński tekst dyskursu Lorenzo Valli i jego angielskie tłumaczenie
- Fragment polskiego tłumaczenie traktatu Lorenzo Valli
- O rzekomej, sfałszowanej donacji Konstantyna
- Britannica: topic/Donation-of-Constantine
- БРЭ: 2091969
- NE.se: konstantinska-donationen
- Catalana: 0022744
- DSDE: Det_Konstantinske_Gavebrev
- Hrvatska enciklopedija: 32892